6 maj 2014

Benecol, Flora pro.active, Optima Cardio - działają, czy szkodzą?

Benecol, Flora pro.active, Optima Cardio - to znane i szeroko reklamowane margaryny funkcjonalne. Co to są margaryny funkcjonalne? To margaryny obniżające stężenie cholesterolu we krwi dzięki zawartości roślinnych stanoli lub steroli. Od zwykłych margaryn różnią się jeszcze ceną, są około czterokrotnie droższe. Z reklam dowiemy się, że: (1) są skuteczne w obniżaniu poziomu cholesterolu, (2) ta skuteczność jest potwierdzona przez badania kliniczne, (3) produkt jest rekomendowany przez lekarzy, albo dietetyków, albo poważne naukowe towarzystwa. Główny przekaz reklam jest dobrze zilustrowany przez tytuły kampanii promocyjnych: "Zadbaj o zdrowie swojego serca", "Sposób na serce w formie",  "Wybór serca dla zdrowszego życia".

Czy polecanie ludziom spożywania margaryn funkcjonalnych (czyli suplementacji sterolami/stanolami) w trosce o zdrowie serca jest dobrym pomysłem? Nie jest. Przynajmniej według poważnej instytucji: brytyjskiego Państwowego Instytutu Zdrowia (National Institute for Health and Care Excellence, NICE):
"Sterole i stanole roślinne nie powinny być rekomendowane jako główny element profilaktyki chorób układu krążenia" [1]
A dlaczego? Eksperci instytutu tak podsumowują dotychczasowe badania [1]:
"Pokazano, że roślinne stanole i sterole redukują poziom cholesterolu ale nie wiadomo czy ich konsumpcja jako część niskotłuszczowej diety przynosi dodatkowe korzyści i czy powoduje redukcję liczby zdarzeń sercowo-naczyniowych..." [dalej jest o konieczności przeprowadzenia badań, które mogły by zweryfikować tą piękną i niepotwierdzoną hipotezę, że obniżenie cholesterolu przez sterole i stanole służy zdrowiu układu krążenia - więcej ciekawych komentarzy o tej opinii znajdziecie na blogu drBriffa tu i tu].
Obniżanie poziomu cholesterolu to jedno, a korzystny wpływ na układ krążenia to drugie. Znany jest przykład leku, który obniża poziom cholesterolu ale nie przynosi zdrowotnych korzyści (Ezetimibe). Chociażby dlatego, twierdzenie, że coś jest zdrowe bo obniża poziom cholesterolu nie jest zbyt mądre.

Ale, ale, nie dotarłem jeszcze do najlepszej części. W podsumowaniu pracy przeglądowej [2] czytamy:
"Wnioski z badań pacjentów chorych na sitosterolemię, dane z badań epidemiologicznych, jak również ostatnio opublikowane badania in vitro i in vivo sugerują, że roślinne sterole mogą potencjalnie mieć negatywny wpływ na układ sercowo naczyniowy..." [i dalej znów o konieczności przeprowadzenia badań klinicznych, zanim będzie można rekomendować sterole].
Sitosterolemia to rzadka choroba genetyczna, w której chorzy mają upośledzoną zdolność usuwania steroli/stanoli z organizmu. W porównaniu do zdrowych ludzi, chorzy na sitosterolemię mają: wielokrotnie wyższy poziom steroli/stanoli i normalny poziom cholesterolu w surowicy krwi. Jakie korzyści zdrowotne można zaobserwowac u tych chorych? Przedwczesną miażdżycę, śmierć w młodym wieku z powodu ataków serca, uszkodzenia wątroby. Kilka badań wykazało też pozytywny związek pomiędzy stężeniem steroli w surowicy krwi a ryzykiem wystapienia miażdżycy - nawet u zdrowych ludzi!  [3]. Czy to jest związek przyczynowo-skutkowy? To pozostaje niezbadane.

Czyli nie dość, że nie ma dowodów na to, że margaryny funkcjonalne służą zdrowiu to jeszcze wiele badań sugeruje, że mogą szkodzić dokładnie na to na co mają pomagać. Trochę to pachnie powtórką z historii margaryny. Margaryna zaczęła zastępować tłuszcze tradycyjne mniej więcej od lat 20-stych dwudziestego wieku. W latach 50-tych pojawiły się pierwsze badania sugerujące, że uwodornione tłuszcze trans w margarynie mogą być zabójcze. Pozostały bez echa. Dopiero lata 90-te przyniosły przełom - jednoznacznie udowodniono, że tłuszcze trans szkodzą sercu, powodują raka i wiele innych chorób. Wtedy też zaczęło się ograniczanie zawartości tłuszczów trans w margarynach i innych produktach. To ograniczanie trwa do dziś - wciąż wiele produktów je zawiera.

Tymczasem jedni ostrzegają, inni polecają, a biznes się kręci:
"Margaryny funkcjonalne są produktami wysokomarżowymi, które nie zajmują zbyt dużo miejsca na półce, a pozwalają dobrze zarobić. Aby utrzymać obniżony poziom cholesterolu we krwi, takie produkty należy spożywać codziennie. Klienci będą więc przychodzić po nie regularnie." (Wiadomosci Handlowe: Margaryny funcjonalne coraz popularniejsze).
SK
Źródła i więcej:

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz